Met pensioen!

Lieve allemaal,

De voorlaatste dag van Johan’s dienstverband met Royal HaskoningDHV! Zaterdag heeft hij zijn hoofdrapport afgewerkt en ingediend. Er viel wel een last van hem af. Maar vanaf dat moment pas realiseerde hij zich, dat op een paar kleinere rapporten na zijn karwei bij de Mekong River Commission (MRC) erop zit. Vandaag de laatste keer zijn bureau opruimen…
Het inpakken is gebeurd, de verscheping geregeld. We hebben het appartement verlaten en woensdag vertrekken we op vakantie naar Laos. 21 Januari komen we weer terug naar Cambodja en 24 januari vliegen we “voorgoed”naar Nederland.
Met gemengde gevoelens……….

Terwijl Johan zijn bureau aan het opruimen is zit ik hier in een heel leuk hotelletje buiten in het groen met vogeltjes om me heen, die vrolijk fluiten, mijn blog bij te werken.

In Phnom Penh hadden we een hele speciale ervaring bij de bioskoop. De film werd toevallig die dag alleen in een “VIP-room” vertoond. Haha!. Eerst werden we in de “VIP wachtkamer” verwacht, waar we samen 1 glas wijn (voor wie?) en een softdrink kregen en een enorme zak popcorn (die we hebben laten passeren, tot grote verbazing van de gastheer). Daarna werden we in de filmzaal genodigd. Er stonden 50 gigantische fauteuils met naast je een tafeltje, waar je je drankje kon zetten. We hadden plaatsen vooraan, vlak onder het scherm. Maar gelukkig: de stoelen kon je helemaal in de ligstand zetten en er waren dekens bijgeleverd voor als de airco te koud voor je was…. De film was "nou, ja…", maar de ervaring schitterend!
Met WIG maakten we een uitstapje naar de ruïnes en opgravingen in Angkor Borei, dat alleen per boot bereikbaar is. Eens was dit de hoofdstad van Cambodja. De hoofdstad is wel 5 keer verplaatst.
Op een zondag, als Johan vrij is, duiken we op de motor een uurtje de stoffige wegen in naar weer een tempelcomplex Oudong. Het blijkt een ware kermis te zijn met stalletjes en eettentjes rond de tempel. Maar er wordt volop gebeden en kwistig met briefjes van 100 riel (10 cent) gestrooid bij alle verschillende budha’s. Al bij de parkeerplaats kwamen ze met stapels bijeen gebundelde briefjes van 100 riel om te wisselen en te offeren. Ben benieuwd of ze aan het eind van de dag weer gebundeld worden en opnieuw verkocht….. of is dat een te slechte gedachte
Met Pchum Ben, het voorouderfeest ligt het hele land plat. Cambodjanen gaan om 4 uur ’s ochtends naar de tempel om rijst en andere gaven te offeren voor de voorouders, die voor een dag terug op aarde zijn. Ze offeren bij voorkeur plakrijst, die voor de voorouders blijkbaar gemakkelijker te eten is. Later komen ze nog een keer terug om eten, maar ook geld en andere cadeaus, te brengen voor de armen en de monniken. Zelfs de minder gelovigen zijn actief in deze periode, want ook de zonden worden vergeven als je offers brengt. Je weet maar nooit!
1 November de trouwdag van zoon Tiemo en Alondra in Mexico. We hadden de tickets al geboekt vanuit Nederland voor we wisten dat we naar Cambodja zouden gaan, dus eerst naar Nederland. Helaas voor Johan ging die vlieger niet op, want die kon node zó lang gemist worden bij MRC! Johan zou dus “rechtstreeks” gaan. Hij is enkele reis 2,5 dag onderweg geweest via China en Los Angeles. En terug net zo. Dat scheelt een partij dagen!!
Ik vloog wel via Nederland, want na Mexico wilde ik nog een weekje bij mijn moeder in de buurt zijn.
De trouwerij was een mooie ervaring. De ceremonie was in Mazunte op het strand bij zonsondergang onder leiding van een Sjamaan. Er werd een mooi bloembed gemaakt van rode en gele bloemen met middenin een offerschaaltje waarin allerlei kruiden werden gebrand. Alle gasten stonden in een grote kring om het bloembed; het bruidspaar in het midden. Erg sfeervol. De ouders werden gevraagd bij het echtpaar te komen. We moesten een goede en een slechte eigenschap van Tiemo opnoemen om de bruid voor te bereiden op hun huwelijk. Voor Alondra’s ouders gold hetzelfde ritueel. Je begrijpt een gedegen voorlichting op de dag zelf. Gelukkig hebben we alle vertrouwen, dat beiden gelukkig zullen worden. Daarna blies hij nog op een hele grote schelp. De lucht was prachtig en we hebben de zon nog gegroet toen hij onderging. Na afloop kwam een Mexicaanse band ons begeleiden terug naar het restaurant, dat ook aan het strand stond. Natuurlijk werd er gegeten en gedanst. Naast Nederlandse vrienden en familie waren ook de familie en vrienden van Alondra uit Mexico aanwezig. Het was een mooie dag.
We hebben een paar dagen in de omgeving van Mazunte doorgebracht. Mooi strand, hoewel voor onze kleinkinderen een wat ruwe zee. Er was een schildpaddenopvang, dat erg leuk was. Er waren vissersboten, die haaien vingen. Ik mocht geen foto’s maken en op internet zetten. Dus erg legaal zal het niet zijn. Foto’s heb ik wel gemaakt, maar ik zal ze niet publiceren. Wel 40 haaien werden uit de boot op het strand gelegd, meteen van ingewanden en vinnen ontdaan. De vinnen werden zorgvuldig opgeslagen in doeken. De ingewanden weer terug in de boot gelegd en een km verderop terug in zee gedumpt. Ingewanden die per ongeluk achterbleven waren goed voor de gieren. De lichamen werden in moten gehakt en meegenomen.
Op de rotsen bij Mazunte zaten prachtige pelikanen en vanuit onze villa aan het strand, waar we overnachtten hadden we een prachtig uitzicht over de baai.
In het stadje maakten ze zich op voor het feest van Allerzielen. Grote offerplaatsen met heel veel bloemen. De zielen komen voor een dag terug op aarde en verdwijnen weer.
We maakten een boottochtje door het mangrovegebied met krokodillen en grote iquana’s en talrijke vogels, zoals het ijsvogeltje.
Samen met Onno, Astrid en de kinderen zijn we nog twee weken door Mexico gereisd. Alondra had een heel schema gemaakt van veilige gebieden. Het was er schitterend. We maakten een boottocht door de Sumidero Canyon, een grote kloof in een prachtig gebied. Later zijn we ook nog op de rand van de kloof gaan kijken, zodat we van boven af in de rivier keken, met zijn gigantisch hoge wanden eromheen. We trokken verder de natuur in en sliepen in een resort in Misol Ha in een tropisch regenwoud. Er werd geen woord Engels gesproken en wij spreken geen Spaans. Helaas viel ’s nachts de stroom uit en was het aardedonker. Zelfs de WC in huis konden we zonder zaklamp niet vinden en het was er ontzettend warm zonder ventilator. De buren hadden het niet zo goed naar hun zin, want er waren een muis en kakkerlakken gesignaleerd. Maar ’s morgens, toen we door het bos naar de enorme waterval liepen hoorden en zagen we de brulapen. Dat alleen al maakte veel indruk. We bezochten natuurlijk de archeologische site met de pirámides de Teotihuacán. We bezochten San Christobal, een authentiek stadje met heel veel kerken en cafe’tjes Terug in Mexico-stad waren de opgravingen midden in de stad de moeite waard. Ook de piramide van Mexico hebben we beklommen.
Terug in Nederland was een week erg kort, dus rennen van hot naar her. Het traditionele avondje “restjes opmaken” met de buren, dat dit keer de overbuurvrouw had georganiseerd was weer erg gezellig. Om twee uur rolde ik mijn bed in. Van de vlucht naar Bangkok de andere dag heb ik niet zoveel meegekregen. Als een blok ben ik in slaap gevallen. De overstap in Bangkok naar Phnom Penh was prima. Ik wilde nog even wat Whatsapp-jes wegwerken en was zo geconcentreerd bezig, dat ik niet in de gaten had, dat iedereen om me heen al buiten klaar zat in de bus op weg naar het vliegtuig. Ook niemand van de staf die tegen me zei, dat het tijd werd om te gaan, toen ik daar in mijn eentje nog zat. Gelukkig nog niet zo laat, dat ze omroepen dat mijn koffers van boord gehaald zouden worden…. Dus was ik mooi op tijd in Phnom Penh om mee te draaien met de jaarlijkse Kerstmarkt van de WIG (Women International Group of Cambodia) om geld in te zamelen voor de kleine projecten die we het komende jaar willen financieren. Ik had de cakestall onder mijn hoede. Catrione, de vrouw van de Duitse ambassadeur had alle ambassades aangeschreven om wat te bakken. Met in gedachten de cakestall in Yuzhno Sakhalinsk, waar de taarten als zoete broodjes van de hand gingen, dacht ik met deze verzameling koekjes en slechts 5 taarten, waarvan ik er zelf twee gebakken had, wel snel klaar te zijn. Blijkbaar wist iedereen van de vorige kerstmarkten, dat het met de taarten niet zo’n vaart zou lopen. De eerste appeltaart ging er uit voor de markt open ging. Toen de andere 4 taarten na half twaalf nog niet verkocht waren hebben we de prijs maar laten zakken tot onder de kostprijs en dat werkte! Wel gingen de koekjes, die per twee stuks verpakt waren goed. Waren het in Yuzhno vnl de buitenlanders, die de kerstmarkt bezochten. Hier waren het vooral de Chinezen en Cambodianen, die uit waren op een koopje. Rond vier uur waren we uitverkocht en was de opbrengst toch nog 350 US$. Totaal bracht de fair ruim 16.000 US$ op. Minder dan vorig jaar, maar toch weer een mooie buffer voor een aantal nieuwe projecten.

Het liefst ga ik toch naar het platteland aan de overkant van de rivier. Op dinsdag gaan we met de mountainbike groep om half 8 met de pont over en fietsen dan een paar uur op het platteland, al is het 30-36 graden zonder schaduw. De afstand wisselt tussen de 40 en de 60 km. Maar ik moet 6,5 km rijden voor ik bij de startplaats ben. ’s Morgens ben ik er zo, maar de terugweg is meestal iets moeilijker…. Tegen het einde nemen we een koffiepauze, waar we dan ook wel aan toe zijn. Meestal zijn we met 5-7 vrouwen en een enkele man. In het weekend doen ze 60-80km in een hoog tempo en vertrekken ze om 7 uur. Dat is me te gortig.
Aan de overkant van de Mekong wordt veel verbouwd. Er zijn bananenplantages, heel veel mangobomen en nog veel meer citroengras.

Onze huishoudelijke hulp wilde steeds, dat we naar haar moeder op het platteland kwamen. We hebben drie keer een afspraak gemaakt voor we beiden hetzelfde tijdstip op dezelfde dag van elkaar hadden begrepen. De eerste keer stond ik klaar om 7 uur. Ze zegt dat ze aan de deur gestaan heeft en haar knokkels heeft open geklopt. Maar ik heb niets gehoord………. De tweede keer maakten we een afspraak op Monday. Ze spreekt geen woord engels en ik geen Kmer. En ja, met maandag bedoelde ze zondag. Helaas waren we toen weg, dus stond ze echt voor de gesloten deur en maandag zat ik tevergeefs op haar te wachten
De derde keer is het gelukt. Vertrek 7 uur en terug om 12 uur weer op een maandag…, dus zondag en Johan is meegegaan. Wel zo gezellig. Ze wilde op mijn motor, want het was maar een uurtje rijden. Ze kon me niet duidelijk maken waar het dorp van haar moeder lag, want kaart lezen is er niet bij en besef van tijd heeft ze nog nooit gehad, dus ik stelde voor met de tuktuk te gaan. Dat vond ze goed, want dan kon haar zoontje van 11 (ze was ooit met een Fransman getrouwd) ook mee. Uiteindelijk was het twee uur heen en twee uur terug. We moesten met een catamaranpontje de Bassac rivier over.
Onderweg kochten we nog een blokje ijs van een meter, want een koelkast heeft mama niet.
Mama was blij, dat we er waren. Er werd snel een tafeltje van boven gehaald en 4 plastic stoelen, die eerst opgepoetst werden
In de loop van de morgen kwam ook de hele familie even gedag zeggen. Gelukkig was er een zwager van mama, die Frans sprak, die de hele morgen bleef. Dat was toch wel erg handig, want een hele familie erbij en we kunnen geen woord wisselen is best onhandig. Bij aankomst werd er meteen een kippetje de nek omgedraaid en geplukt. De houtkachel werd aangestoken en er werden twee vissen en wat krabben uit de rivier gevist.
Na een poos op een stoel te hebben gezeten zijn we een ommetje gaan maken in de omgeving. Al snel kwam een vriendin, die wat Engels sprak ons begeleiden.
Het land werd geploegd door een oude man met twee ossen. Met pensioen is hier geen optie. Er stond een prachtige ossenkar aan de kant. We hadden veel bekijks van de mensen in de buurt. Het gewas werd driftig besproeid met bestrijdingsmiddel.
De geplande terugtocht werd ook een paar uurtjes later, zoals verwacht. We hebben nog wat foto’s met de familie gemaakt. Die hebben we ’s middags uit laten printen en in prachtige ruim vergulde lijsten gedaan en de andere dag aan de hulp gegeven.

Alles wordt met ossen geploegd, gezaaid en geoogst. De mango’s worden met een klein mandje aan een stok uit de boom gehaald, met de hand in kisten gedaan en gewogen. Daarna vervoerd met de tuktuk naar Phnom Penh. Onderweg kun je nog een lekkere dikke pad vinden, die je ondersteboven aan je tuktuk hangt. Mmmmmm lekker!. Ook het citroengras wordt met de hand geoogst, tot mooie staafjes gekapt met een groot mes en bij elkaar gebonden.

De laatste inkopen op de markt hebben we te voet gedaan, zodat we nog wat foto’s konden nemen. De overkant is overdag een werkplek in de buitenlucht voor brommerreparaties. Olie en alles loopt natuurlijk gewoon op de stoep. En rond half 5 wordt de plek omgetoverd in een buitenrestaurant. Er worden tafels en stoelen neergezet, een paar bbq’s tevoorschijn gehaald, de krabben worden uitgestald en in een bak water worden de garnalen schoongemaakt. Er wordt goed gebruik van gemaakt, want geen enkele Cambodjaan kookt thuis.
Meestal zit midden op een kruispunt een graatmagere man achter een houten kastje met een bankje erbij schoenen te lappen. Tenminste als hij klanten heeft en dat is niet zo vaak. Als ik van de markt kom geef ik hem wat fruit of een dollar. Ontwikkelingshulp ligt hier op straat.
Vandaag is hij er niet en ik maak toch een foto van zijn werkplek en ook van de plek waar hij ’s nachts slaapt. Op een bank onder een plank en wat doeken midden tussen het afval, wat hier maar niet weggeruimd wordt. Voor zijn slaapplek staat een offerplaatsje.
De dag erna is alles in elkaar geslagen en is de man vertrokken…..
Verder op weg naar de markt staat een grote kraan voor een nog te bouwen hoge flat. Hij sluit de straat af, maar ach, daar valt niemand over.
We lopen verder langs een andere straat waar ze een feesttent aan het opbouwen zijn. Ook die sluit het grootste deel van de straat af. Die blijft maar drie dagen staan dus dat moet ook kunnen.

De motor wordt zondag opgehaald. Eerst maar langs de wasstraat.
Met drie man sterk wordt hij in het sop gezet. Met een borstel worden de wielen nog eens extra gepoetst. Daarna gaat de hogedrukspuit erover om al het sop weg te spoelen. Dan wordt met een spuit in de holtes gespoten om de boel te drogen en komen weer drie mensen met doeken alles droog wrijven. Zelfs de jongste spruit kreeg een doekje in handen om mee te helpen. Al met al zijn ze wel een kwartier bezig. De eindrekening was deze keer 3000 riel. Wel 75 dollarcent.
Nog een laatste foto voor hij meegenomen wordt…. Ik zal hem missen!

Johan is zojuist thuisgekomen met een grijns op zijn gezicht! Ik ben met pensioen!
We nemen er een drankje op! Er zijn slechtere plekken om “thuis” te komen met dit bericht in januari. Het zonnetje schijnt!

Morgen gaan we op vakantie naar Laos.
Wij wensen iedereen een goed, gezond, sportief en uitdagend 2016!
Tot in januari 2016,
Mia